Καρκινικός Πόνος

Αίτια, τύποι και θεραπευτικές επιλογές

Το φαινόμενο του καρκινικού πόνου

Ο πόνος είναι συνήθως ο πρωταρχικός λόγος για την επίσκεψη ενός ατόμου στο γιατρό προς αναζήτηση του προβλήματος. Έτσι και για κάθε ασθενή που διαγιγνώσκεται με καρκίνο, ο πόνος αποτελεί το σύμπτωμα που γίνεται η αιτία να φανερωθεί η ύπαρξη ή η επιδείνωση του καρκίνου.

Σήμερα, ένας μεγάλος αριθμός ασθενών βιώνει τον καρκινικό πόνο. Συγκεκριμένα, το 64% των ασθενών με καρκίνο αναφέρουν πόνο σε όλες τις φάσεις της ασθένειας, ενώ το 59% των ασθενών αναφέρουν πόνο κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους. Ακόμη και μετά τη θεραπεία, ένα 33% των ασθενών αναφέρουν πόνο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί την ανακούφιση από τον πόνο ως επιτακτική ανθρωπιστική ανάγκη. Οι πολλές επιλογές αναλγητικών φαρμάκων και οι επεμβατικές θεραπείες, σε συνδυασμό με τις ογκολογικές θεραπείες, μπορούν να παρέχουν σημαντική ανακούφιση και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ωστόσο, υπολογίζεται ότι μόνο το 10-15% περίπου όσων πονούν λαμβάνει επαρκή αντιμετώπιση του πόνου, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό έχει φτωχή αντιμετώπιση και ειδικά στο τελευταίο στάδιο της ζωής του.

Σε αρκετές περιπτώσεις, η αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου γίνεται αποκλειστικά με φαρμακευτική αγωγή από τον ογκολόγο του ασθενούς, ενώ οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και οι εναλλακτικές τεχνικές καθυστερούν ή παραλείπονται. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς δεν λαμβάνουν μια ολιστική αντιμετώπιση που θα συμβάλει πιο δραστικά στην ανακούφιση από τον πόνο.

Μοιραστείτε το:

Ο καρκινικός πόνος μπορεί να είναι οφείλεται:

  • Άμεση διήθηση ιστών και οργάνων από τον όγκο
  • Σε παρενέργειες των διαγνωστικών ή θεραπευτικών επεμβάσεων (βιοψία, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία)
  • Πόνο ανεξάρτητος από τη νόσο και τις θεραπείες της (π.χ οσφυαλγία, κεφαλαλγία κλπ)

Ο πόνος μπορεί να είναι τυπικός σωματικός (κάκωση ιστών), σπλαχνικός, νευροπαθητικός (κάκωση κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος) ή συνδυασμός των πιο πάνω, δηλαδή μικτός πόνος.

Αίτια και τύποι του καρκινικού πόνου

Νευροπαθητικός Πόνος σε ογκολογικούς ασθενείς

Ο νευροπαθητικός πόνος είναι μια από τις πιο συχνές μορφές χρόνιου πόνου και προέρχεται από οργανική βλάβη ή δυσλειτουργία του νευρικού ιστού. Το είδος αυτό του πόνου πολλές φορές εμφανίζεται σε καρκινοπαθείς και μπορεί να σχετίζεται με τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, την ακτινοβολία, ακόμη και με τις χειρουργικές επεμβάσεις που υποβάλλεται ο ασθενής.

Τα συχνότερα νευροπαθητικά σύνδρομα πόνου εμφανίζονται κυρίως μετά από χειρουργικές επεμβάσεις όπως:

  • Το σύνδρομο πόνου μετά από μαστεκτομή (πόνος μέλους φάντασμα).
  • Το σύνδρομο πόνου μετά από θωρακοτομή
  • Επώδυνη πολυνευροπάθεια
  • Μετακτινική ίνωση του βραχιόνιου ή του οσφυοϊερού ή άλλων πλεγμάτων

Παροξυσμικός πόνος

Ο παροξυσμικός πόνος (breakthrough pain) χαρακτηρίζεται από παροδική έξαρση του πόνου, που εμφανίζεται ακόμη και σε ασθενείς με σταθερό ελεγχόμενο πόνο. Οι κυριότερες αιτίες είναι η επίδραση του όγκου, η αντινεοπλασματική θεραπεία και η παρουσία συννοσηροτήτων.

Τα χαρακτηριστικά του παροξυσμικού πόνου είναι τα πολλαπλά επεισόδια μέσα στην ημέρα, με ταχεία έναρξη και μέση χρονική διάρκεια 30 λεπτών, δεδομένου ότι ο ασθενής λαμβάνει επαρκή αγωγή για τον σταθερό καρκινικό πόνο του.

Το είδος αυτό του πόνου εμφανίζεται περίπου στο 40% – 80% των ασθενών με καρκινικό πόνο, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα που γνωρίζουμε την ύπαρξη του, τα 2/3 των ασθενών δεν έχουν ικανοποιητικό έλεγχο του παροξυσμικού τους πόνου.

Στόχοι και αρχές αντιμετώπισης του καρκινικού πόνου:

  • Αναγνώριση και άμεση αξιολόγηση του πόνου
  • Ανίχνευση των ψυχολογικών και πνευματικών επιδράσεων στην αντίληψη του πόνου
  • Εξατομίκευση της αναλγητικής αγωγής ανάλογα με τις ανάγκες και την ανοχή του ασθενούς
  • Μεγιστοποίηση της ανεξαρτησίας και της ποιότητας ζωής του ασθενούς
  • Παροχή υποστήριξης και ενθάρρυνσης των μελών της οικογένειας
  • Τακτική επαναξιολόγηση των αποτελεσμάτων

Βασικές αρχές και στόχοι θεραπείας

Όλοι οι επαγγελματίες υγείας, και ιδιαίτερα στον χώρο της ογκολογίας, οφείλουν να αναγνωρίζουν και να έχουν σαν προτεραιότητα την ανάγκη των ασθενών για ανακούφιση από τον πόνο, αλλά και την προσφορά ποιότητας στην ζωή τους.

Ο καρκινικός πόνος είναι σύνθετος και εξελισσόμενος, και επομένως χρειάζεται αφοσίωση με συνεχή εκτίμηση για να είναι αποτελεσματική η αντιμετώπιση του. Οι ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να αποτείνονται στα ιατρεία χρόνιου πόνου για μια ολιστική αντιμετώπιση του πόνου τους.

Βασική αρχή της θεραπείας του καρκινικού πόνου είναι η καλή και σε βάθος γνώση της παθοφυσιολογίας του πόνου, η γνώση της φαρμακολογίας των αναλγητικών φαρμάκων, καθώς και η γνώση όλων των τρόπων / μεθόδων αντιμετώπισης του καρκινικού πόνου.

Το 1986, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καθιέρωσε την τριών επιπέδων κλίμακα σαν διεθνή οδηγία για την διαχείριση του καρκινικού πόνου. Αυτή η κλίμακα δείχνει ότι προσφέρει ικανοποιητική αναλγησία στο 90% των καρκινοπαθών και σε περισσότερο από 75% των ασθενών τελικού σταδίου. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η κλίμακα φαίνεται πως παρουσιάζει κάποιες ελλείψεις, όπως στην περίπτωση του οστικού πόνου από μεταστάσεις. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα 4ο επίπεδο στη κλίμακα που περιλαμβάνει τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές.

 

Θεραπευτικές Επιλογές

Ο καρκινικός πόνος αντιμετωπίζεται με τη λήψη κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής (συνδυασμό φαρμάκων), με ελάχιστες επεμβατικές τεχνικές ή με συνδυασμό και των δύο.

Αναλγητικά Φάρμακα

Τα αναλγητικά φάρμακα διατίθενται σε ποικίλες μορφές και είναι τα ακόλουθα:

  • Παρακεταμόλη και ΜΣΑΦ
  • Ήπια οπιοειδή (τραμαδόλη, κωδεΐνη)
  • Ισχυρά οπιοειδή (μορφίνη, φεντανύλη, μεθαδόνη )
  • Αντιεπιληπτικά / Αντικαταθλιπτικά
  • Κορτικοστεροειδή

Ελάχιστα επεμβατικές Τεχνικές

  • Αποκλεισμός νεύρων
  • Νευρόλυση με ραδιοσυχνότητες (RF) νεύρων, συμπαθητικών γαγγλίων και πλεγμάτων
  • Αποκλεισμός συμπαθητικών πλεγμάτων (αστεροειδές γάγγλιο, κοιλιακό πλέγμα κ.α.) με αλκοόλη ή φαινόλη
  • Επισκληρίδιος έγχυση φαρμάκων
  • Συνεχής υπαραχνοειδής έγχυση φαρμάκων με αντλία (εμφυτεύσιμη)

Επικουρικές Θεραπείες

  • Βελονισμός
  • TENS
  • Φυσικοθεραπεία
  • Διατροφή
Μοιραστείτε το: